Erkenning: juridisch ouder worden
Erkenning betekent dat je juridisch als ouder van een kind wordt geregistreerd. Er ontstaat een juridische band die ook wel een familierechtelijke betrekking wordt genoemd. Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn als je niet getrouwd bent met de moeder en toch juridisch ouder wilt zijn.
Voor de erkenning moet je samen met de moeder naar de gemeente. Dit kan al tijdens de zwangerschap. Het kan ook na de geboorte.
Een erkenning heeft verschillende gevolgen:
- Vanaf 1 januari 2023 krijgt een ouder die een kind erkend automatisch ook het gezag over dit kind.
- Door de erkenning wordt de ouder verplicht het kind financieel te onderhouden tot het 21 jaar oud wordt.
- De ouder en het kind worden elkaars wettelijke erfgenamen.
- De ouders kiezen op het moment van erkenning de achternaam van het kind. Dit is de naam van de ene ouder, de andere ouder of een combinatie.
- Het kind krijgt mogelijk de nationaliteit van de juridische ouder. Dit is afhankelijk van het recht van het land waarvan de ouder de nationaliteit heeft.
Gezag: beslissingen nemen over je kind
Gezag gaat over het nemen van belangrijke beslissingen over de opvoeding en verzorging van het kind. Denk aan het kiezen van een school, medische behandelingen of het aanvragen van een paspoort. Daarnaast ben je verantwoordelijk voor de zorg en kosten van het kind.
Vòòr 1 januari 2023 kreeg een vader of duomoeder die niet getrouwd was of geen geregistreerd partnerschap had, niet automatisch gezag na erkenning. Dit moest apart worden aangevraagd bij de rechtbank. Sinds de wetswijziging is dat veranderd: als je na 1 januari 2023 een kind erkent, krijg je automatisch gezamenlijk gezag met de moeder. Dit geldt niet met terugwerkende kracht, dus voor kinderen die eerder erkend zijn, moet je nog steeds een aparte aanvraag doen.
Verschil tussen gehuwde/geregistreerde ouders en samenwonende ouders
Uit het voorgaande blijkt dat er een verschil is tussen gehuwde/geregistreerde ouders en samenwonende ouders. Als ouders getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben op het moment dat het kind geboren wordt, krijgen beide ouders automatisch gezamenlijk gezag. Dit hoeft dus niet apart geregeld te worden.
Voor samenwonende ouders lag dit vroeger anders: een vader of duomoeder moest eerst het kind erkennen en daarna apart gezag aanvragen. Dankzij de wetswijziging krijgen ook zij nu automatisch gezag na erkenning. Dit maakt het proces eenvoudiger en voorkomt situaties waarin een ouder onbewust geen gezag heeft.
Voogdij: gezag als je geen ouder bent
Voogdij is iets anders dan gezag. Een voogd is iemand die de verantwoordelijkheid krijgt voor een kind als de ouders niet in staat zijn om voor het kind te zorgen, bijvoorbeeld door overlijden. Ouders kunnen bij leven een voogd aanwijzen via het gezagsregister bij de rechtbank. Het is ook mogelijk om dit in een testament vast te leggen. Als dit niet is geregeld, bepaalt de rechter wie de voogd wordt. Een voogd heeft dezelfde rechten en plichten als een ouder met gezag, maar is geen juridisch ouder van het kind.
Conclusie
Het verschil tussen erkenning, gezag en voogdij is soms verwarrend, maar essentieel om te begrijpen. Kort samengevat:
- Erkenning geeft je de status van juridisch ouder, maar gaf tot 2023 geen automatisch gezag.
- Gezag betekent dat je beslissingen mag nemen over de opvoeding en verzorging van je kind. Sinds 1 januari 2023 krijgen ongehuwde ouders automatisch gezag na erkenning.
- Voogdij ziet op de situatie waarin iemand anders dan de ouder de zorg voor een kind op zich neemt.
Heb je een vraag over erkenning, gezag of voogdij die in deze blog niet wordt beantwoord, neem dan vrijblijvend contact op met mij of één van onze andere familierechtadvocaten.
Annemarie Broers
