Heeft de overledene een testament gemaakt, dan staat daarin wie de erfgenamen zijn. De wet kent vier groepen erfgenamen. U bent erfgenaam als u met de overledene was getrouwd of een geregistreerd partnerschap had. U bent erfgenaam als u volgens de geboorteakte of door adoptiekind bent van de overledene. Als de overledene geen partner had en ook geen (klein)kinderen, dan wordt gekeken of er ouders, broers of zussen zijn (groep 2). Zijn er in groep 2 ook geen erfgenamen (meer), dan wordt gekeken naar erfgenamen in groep 3 en ten slotte groep 4. Als er in geen van de groepen erfgenamen zijn, dan gaat de nalatenschap naar de Staat.

Als je een nieuwe echtgenoot hebt, en uw echtgenoot heeft kinderen uit een eerdere relatie, dan erven uw stiefkinderen niet automatisch van u. Volgens het wettelijk erfrecht zijn alleen de eigen kinderen en de echtgenoot of geregistreerd partner erfgenamen. Wilt u dat ook uw stiefkinderen van u erven, dan moet u dit in een testament laten opnemen.

Tijdens uw scheiding is uw toekomstige ex-echtgenoot nog steeds uw wettelijke erfgenaam. Dit geldt ook voor geregistreerd partners. Als u dit niet wilt, dan kunt u in een testament uw echtgenoot uitsluiten als erfgenaam. 

Als de scheiding is afgerond, is uw ex-echtgenoot of geregistreerd partner geen erfgenaam meer volgens de wet. Heeft u een testament? Dan kan daar een specifieke bepaling over echtscheiding in staan. Als u gaat scheiden, dan is het verstandig door een specialist te laten controleren of het nodig is uw testament aan te laten passen.

Als uw kinderen in algehele gemeenschap van goederen zijn getrouwd, dan laat u automatisch de helft van uw nalatenschap na aan de partner van uw kind. Om dit te voorkomen, kunt u kiezen een uitsluitingsclausule op te nemen in uw testament. Is uw kind in beperkte gemeenschap van goederen getrouwd (vaak zijn dat huwelijken gesloten na 1 januari 2018), is de erfenis die worden ontvangen tijdens het huwelijk persoonlijk van uw kind, tenzij u in uw testament iets anders bepaald.

De nabestaanden van de overledene moeten een aantal zaken regelen. Zo moet u aangifte doen van het overlijden. Dit doet u bij de gemeente waar de persoon is overleden. De uitvaart moet worden georganiseerd. Daarna gaat u over tot het afwikkelen van het leven van de overledene. Denk aan het leegruimen en verkopen van de woning, het verdelen van spullen, het verdelen van de banksaldi en opzeggen van bankrekeningen enz.

Vruchtgebruik is het recht om gebruik te maken van goederen die eigenlijk niet van jou zijn. Het eigendom van de goederen behoort toe aan iemand anders. In een testament kan bijvoorbeeld bepaald zijn dat de kinderen eigenaar worden van de woning, maar dat de partner met wie de overledene samenwoonde de woning mag blijven gebruiker.

Door de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner alle goederen van de nalatenschap. De kinderen krijgen hun erfdeel niet direct. Zij krijgen een vordering in geld, ter grootte van hun erfdeel. Dit bedrag is pas opeisbaar als de langstlevende echtgenoot of geregistreerd partner is overleden.